Diş hassasiyeti, birçok insanın zaman zaman karşılaştığı, ancak kronik hale geldiğinde günlük yaşamı olumsuz etkileyebilen yaygın bir ağız sağlığı sorunudur. Sıcak bir çay içtiğinizde ya da serinletici bir dondurma yediğinizde dişlerinizde aniden oluşan keskin bir sızı hissediyorsanız, muhtemelen siz de diş hassasiyeti yaşıyorsunuz demektir. Bu durum sadece sıcak ve soğuk yiyeceklerle sınırlı kalmaz; tatlı, ekşi ya da hatta sert bir şeyler çiğnerken bile ortaya çıkabilir.
Diş hassasiyeti, genellikle diş minesinin aşınması veya diş etlerinin çekilmesi sonucu ortaya çıkar. Bu durum, dişin alt tabakasındaki hassas sinir uçlarının dış etkenlere maruz kalmasına neden olur. Başlangıçta hafif bir rahatsızlık olarak hissedilse de zamanla şiddetlenerek yemek yeme, içecek tüketme hatta bazen nefes alma gibi günlük aktiviteleri bile zorlaştırabilir.
Peki, diş hassasiyetinin nedenleri nelerdir? Hangi alışkanlıklar dişlerimizi daha savunmasız hale getirir? Ve en önemlisi, bu hassasiyeti azaltmak için neler yapabiliriz?
Diş Hassasiyeti Nedir?
Diş hassasiyeti, diş minesinin aşınması veya diş etlerinin çekilmesi sonucu ortaya çıkan, ani ve keskin bir ağrı hissiyle kendini gösteren bir durumdur. Bu hassasiyetin temel nedeni, dişin koruyucu tabakalarının zarar görmesiyle, alt katmanda bulunan dentin adlı yapının açığa çıkmasıdır.
Dentin, dişin iç kısmına kadar uzanan, içinde mikroskobik kanalcıklar (tübüller) bulunan bir tabakadır. Normalde bu yapı, diş minesi tarafından korunur. Ancak diş minesinin aşınması veya diş etlerinin çekilmesiyle birlikte dentin açığa çıkar ve içindeki kanalcıklar dış etkenlere doğrudan maruz kalır.
Bu mikroskobik kanalcıklar, dişin içindeki sinirlere doğrudan bağlıdır. Sıcak, soğuk veya asidik yiyecekler ve içecekler tüketildiğinde bu kanallar aracılığıyla sinirlere hızla uyarılar iletilir ve ağrı hissedilir. Bu ağrı genellikle aniden ortaya çıkar ve kısa süreli olsa da oldukça rahatsız edici olabilir.
Diş hassasiyeti zaman zaman görülebileceği gibi sürekli hale de gelebilir. Eğer bu durum uzun süre devam ederse, günlük yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir ve ağız sağlığıyla ilgili daha büyük sorunlara yol açabilir.
Diş Hassasiyetinin Nedenleri
– Diş Minesinin Aşınması
Diş minesi, dişleri koruyan sert bir tabakadır. Ancak aşındığında, altındaki dentin açığa çıkar ve hassasiyet oluşur. Aşınmaya neden olan faktörler:
- Sert diş fırçalama: Fazla baskı uygulamak veya sert kıllı fırçalar kullanmak diş minesini inceltebilir.
- Aşındırıcı diş macunları: Özellikle beyazlatıcı macunlar diş yüzeyini yıpratabilir.
- Diş gıcırdatma: Uyku sırasında veya stres anında dişleri sıkmak minenin aşınmasına yol açabilir.
- Asidik yiyecek ve içecekler: Gazlı içecekler, sirke, turunçgiller gibi asitli besinler mineyi zayıflatabilir.
-Diş Eti Çekilmesi
Diş etleri çekildiğinde, dişin kök kısmı açığa çıkar ve bu bölge daha hassas hale gelir. Başlıca nedenler:
- Diş eti hastalıkları: Gingivit ve periodontit gibi rahatsızlıklar diş etlerini zayıflatabilir.
- Sert fırçalama: Diş etlerine fazla baskı uygulamak çekilmeye sebep olabilir.
- Yaşlanma: Zamanla diş etleri doğal olarak gerileyebilir.
-Çürükler ve Diş Problemleri
Çürükler, çatlaklar veya kırıklar, dentini açığa çıkararak sinirlere doğrudan uyarı iletebilir. Ayrıca:
- Aşınmış veya kırılmış dolgular: Zamanla dolguların kenarları aşınarak hassasiyeti artırabilir.
- Diş çatlakları: Sert bir yiyecek ısırmak veya darbe almak dişte küçük çatlaklara neden olabilir.
-Asitli ve Şekerli Besinler
Asidik içecekler (gazlı içecekler, limonlu su, sirke) ve şekerli gıdalar, diş minesini aşındırarak hassasiyet oluşumuna yol açabilir.
-Diş Beyazlatma Ürünleri
Beyazlatıcı diş macunları ve jellerde bulunan kimyasallar, diş minesini geçici olarak zayıflatabilir ve hassasiyete neden olabilir. Profesyonel beyazlatma işlemleri sonrası da kısa süreli hassasiyet görülebilir.
Diş Hassasiyeti Nasıl Önlenir
Diş hassasiyetini önlemek için doğru ağız bakım alışkanlıklarını benimsemek önemlidir. Yumuşak kıllı bir diş fırçası kullanarak, dişlerinizi çok sert fırçalamadan, dairesel ve nazik hareketlerle temizlemelisiniz. Hassas dişler için özel olarak üretilmiş diş macunları, diş minelerini güçlendirerek hassasiyeti azaltmaya yardımcı olabilir. Asitli ve şekerli gıdaları fazla tüketmemek, özellikle gazlı içecekleri pipetle içmek, diş minesinin aşınmasını önleyebilir.
Diş gıcırdatma sorunu olanlar için gece plağı kullanımı dişleri koruyabilir. Ayrıca, diş eti çekilmesini ve diğer ağız sağlığı problemlerini önlemek için düzenli diş kontrollerine gitmek, diş eti sağlığına dikkat etmek ve genel ağız hijyenini korumak büyük önem taşır. Yılda en az iki kez diş hekimine giderek diş hassasiyeti riskini en aza indirebilirsiniz.
Diş Hassasiyetinin Tedavisi Var Mı?
Diş hassasiyeti tedavi edilebilir ve bunun için bir dizi farklı yöntem mevcuttur. Öncelikle, diş hekimleri diş minesini güçlendirmek için florür uygulamaları yapabilir. Bu, dişlerin daha güçlü olmasını sağlar ve hassasiyetin azalmasına yardımcı olabilir. Ayrıca, hassas bölgelerde dentin kaplamaları uygulanarak dişin sinir uçları korunabilir ve dış etkenlerden daha az etkilenmesi sağlanabilir. Eğer hassasiyet çürük veya kırık bir dişten kaynaklanıyorsa, diş hekimi dolgu veya kaplama tedavileri ile bu sorunları çözebilir.
Bunun dışında, diş eti çekilmesi gibi bir durum söz konusuysa, ileri seviyedeki çekilmeleri tedavi etmek için diş eti grefti gibi cerrahi yöntemler kullanılabilir. Tüm bu tedavi seçenekleri, diş hassasiyetini gidermeye yardımcı olarak, ağrıyı hafifletmek ve ağız sağlığını iyileştirmek için oldukça etkilidir.
Diş Hassasiyeti Nasıl Geçer?
Diş hassasiyeti, çoğu zaman zamanla geçebilen bir durum olsa da, doğru bakım ve tedaviyle hızla rahatlama sağlanabilir. İlk adım, diş fırçalama alışkanlıklarınızı gözden geçirmek olmalıdır. Yumuşak kıllı bir diş fırçası kullanarak dişlerinizi nazikçe fırçalamak, diş minenizi koruyarak hassasiyetin azalmasına yardımcı olabilir. Ayrıca, hassas dişler için özel olarak üretilmiş diş macunları kullanmak, dişinize zarar vermeden minenin güçlenmesini sağlar.
Asidik ve şekerli gıdalardan kaçınmak, dişlerinizi aşındıran yiyeceklerin etkisini azaltır. Eğer diş gıcırdatma (bruksizm) gibi bir alışkanlığınız varsa, diş hekimine başvurarak gece plağı kullanabilirsiniz. Ayrıca, diş eti çekilmesi gibi bir sorun varsa, düzenli diş hekimi kontrolleri ve gerekli tedavi yöntemleri ile hassasiyetin önüne geçebilirsiniz. Eğer bu önlemlerle geçmeyen bir hassasiyet söz konusuysa, diş hekimi tarafından florür uygulamaları veya dentin kaplamaları gibi tedavi seçenekleri önerilebilir.